Met de stoomtrein door het Meetjesland

Stoomwolken drijven over de perrons, in je neus prikt de geur van verbrande steenkool en uit de waterkolom klatert water in de ketels van de stoomlocomotieven. De ‘Stoomtrein Maldegem - Eeklo’ katapulteert je meer dan een halve eeuw terug in de tijd. 

Zo lang is het geleden dat de laatste stoomlocomotief over de Belgische rails pufte. Nu zwaaien elektrische locomotieven er de plak, behalve in Maldegem. Het station - op de vroegere lijn tussen Gent en Brugge - is de uitvalsbasis van de ‘Stoomtrein Maldegem - Eeklo’: een groep vrijwilligers die er hun passie voor historisch spoorwegerfgoed botviert.

Dat wordt snel duidelijk als je over de perrons kuiert: de rails staan volgeparkeerd met historische stoom- en diesellocomotieven, eersteklasse-, tweedeklasse- en derdeklasserijtuigen en een wagon van de Oriënt Express. Wat je hier ziet is de grootste Vlaamse collectie rijvaardige stoom- en dieseltreinen. 

Hoogbejaarde stoomlocomotief

De bijna honderdjarige 'Fred', bijvoorbeeld, is een rangeerlocomotief die in 1923 gebouwd werd in Bristol en jarenlang op Britse lijnen rondreed. In 1981 verhuisde hij naar Maldegem waar hij in 1989 zijn eerste meters aflegde. ‘Yvonne’ is de senior van het gezelschap. Met haar meer dan 125 jaar is ze de oudste stoomlocomotief van het land die nog kan rijden.

En dat kan je aan den lijve ondervinden tijdens het rittenseizoen, van mei tot eind september. Elke zon- en feestdag, tijdens de vakantiemaanden ook op woensdag, vertrekken er stoomtreinen en dieselmotorwagons. Aan boord hoor je het stampend geluid van de locomotief en de stoomfluit die aan de overwegen schalt. Stoomwolken hullen het landschap in dichte sluiers.
 

Boven het Schipdonkkanaal

De historische treinen voeren je in een half uur tot aan het station van Eeklo, een rit van tien kilometer die je langs de schilderachtige metalen ophaalbrug boven het Schipdonkkanaal brengt, zowat het oudste kanaal van Europa tussen Gent en het Zwin. In Eeklo houdt de trein vijf minuten halt voor hij rechtsomkeer maakt naar Maldegem. 

Ongeveer halfweg de lijn, in het vroegere station van Balgerhoeke, stapten in 1959 de laatste reizigers op en van de trein. Vandaag kan je de machinist vragen om er een extra halte in te lassen en de ophaalbrug van dichtbij te bewonderen. 

De oorspronkelijke brug uit 1862 werd bij het begin van de Tweede Wereldoorlog vernietigd en in 1947 heropgebouwd. Stap tot aan het sas om nog meer sporen van de Tweede Wereldoorlog te vinden: daar staat een Sherman legertank geparkeerd, een ode aan de Canadese bevrijders. 

Dineren in luxe

Wil je je een paar uur in het decor van een internationale treinreis wanen? Rij dan mee in de Oriënt Express, de legendarische luxetrein die van Parijs naar Istanbul bolde en in het geheugen gegrift staat door het boek van Agatha Christie, 'Murder on the Orient Express'. 

Het interieur lijkt eerder op een art nouveau-woning dan op een treinwagon: de wanden zijn versierd met panelen in houtsnijwerk, voor de ramen wiegen de zware bordeaux gordijnen mee op het ritme van de trein en je voeten zinken weg in een dik tapijt. Je kan ook opteren voor een diner in het eersteklasserijtuig dat er niet voor moet onderdoen: het is ingericht door niemand minder dan Henry Van de Velde.

Tijdens de treinrit krijg je een maaltijd voorgeschoteld van een gerenommeerde traiteur of cateraar. Terwijl je van je glaasje wijn proeft, schuift het idyllische landschap van het Meetjesland aan je raam voorbij. Een unieke belevenis voor een zakenlunch, verjaardagsfeest, huwelijk of samenkomst met vrienden. 

Ook op speciale dagen wordt de ‘Oriënt Dining Express’ van stal gehaald: met Valentijn verras je je geliefde met een romantisch diner in een onevenaarbaar decor, met Pasen staat er een royaal ontbijt en brunch op het menu, met moederdag nip je English Tea en voor vaders die gevierd worden is er een kaasbuffet. 

In november en december is Sinterklaas elk jaar te gast in Maldegem. Samen met de Sint en zijn pieten stap je op de stoomtrein. Onderweg zal je je niet vervelen: de pieten zorgen voor animatie en verrassen de kinderen met een geschenkzak boordevol lekkers. 

Mee in de cabine

Wie gebeten is door treinen of er als kind van droomde om machinist te worden, ziet zijn droom een beetje in vervulling gaan tijdens een cabinerit. Aan boord van de stoomlocomotief sta je naast de machinist en de stoker en zie je hoe ze samenwerken: kolen worden op het vuur gegooid, water getapt en wanneer de machinist de regelaar open gooit komt de trein hijgend vooruit. 

In de stuurhut van een diesellocomotief ontdek je het instrumentenpaneel dat de machinist moet bedienen om de trein aan de praat te krijgen. Je maakt de verschillende rangeerbewegingen mee van een robuuste 600 pk diesellocomotief en rijdt mee naar Eeklo. Alleen al voor het zicht op de rails die zich voor je uitstrekken een aanrader. De uitleg van de machinist maakt het plaatje helemaal af.

Vlaamse topstukken

De inkomsten van de evenementen die georganiseerd worden, stromen allemaal naar de instandhouding van de museumlijn en het restaureren van stoomlocomotieven, diesellocomotieven en rijtuigen. In de loodsen van de vereniging bulkt het namelijk van uniek spoorwegerfgoed.

Twee locomotieven hebben het zelfs tot de Vlaamse Topstukkenlijst geschopt. Op die lijst staan unieke objecten met een bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis. Stoomlocomotief 41.195 dateert van 1910 en pufte het uit tot 1957. Het is de enige wereldwijd overgebleven stoomlocomotief die in Tienen   gebouwd werd voor het openbaar spoorwegnet. 

Ook de Lilliput stoomlocomotief voor smalspoor prijkt tussen de Vlaamse topstukken. Hij werd in 1935 in Nijvel gebouwd om bezoekers door het tentoonstellingspark van de wereldtentoonstelling in Brussel in 1935 te voeren. Het is een van de weinige historische expo-locomotieven die bewaard gebleven is.

Reserveer je treinrit

Wil je mee op een historische treinreis door het Meetjesland? Reserveer dan vooraf je tickets via de website van het stoomcentrum. Kies in de dienstregeling of je met een diesel- of stoomtrein wil meerijden, prik een datum en tijdstip en geef het aantal personen op waarmee je zal reizen. 

Kom je met een groep? Vanaf 15 personen kan je een groepsbezoek boeken en een rit op het smalspoor of normaalspoor maken, een bezoek brengen aan het bioscooprijtuig of een rondleiding krijgen op de site en het unieke spoorwegerfgoed met je eigen ogen zien. 

Met een groep van 15 tot 300 personen ben je heel het jaar door welkom, ook buiten het reguliere rijseizoen. Kom je langs op een rijdag tijdens het rijseizoen? Dan geniet je van een extra voordelig tarief!

In groep reserveren kan het hele jaar door. Een treinrit duurt 1,5 tot 2,5 uur.